• Daniel Gascónek –“Hipster bat Espainia hutsean” liburuaren egileak– Landa Sare Nazionalarekin hitz egin du “neo-landa-biztanleen” herrietara iristeari buruzko bere eleberrian jaso duen satirari buruz.

Landa Sare Nazionala: Uste duzu gero eta interes handiagoa dagoela "landa literaturan" edo moda bat besterik ez dela?
Daniel Gascón : Gure herrialdean beti izan da gai errepikakorra . Idazle askok Espainiako landa-eremuari buruz idazten eta idatzi dute, ikuspegi eta ikuspuntu askotatik. Landa-bizitza gure bizitzaren eta gure errealitatearen parte da, eta badira arreta gehiago ematen zaion uneak, eta arreta gutxiago ematen zaion uneak. Une honetan, arreta handiagoa eskaintzen ari zaio. Baina Espainiako landa-eremua Guadiana ibaiaren antzekoa da: agertu eta desagertzen da, baina beti hor dago.

RRN: Nola eta zergatik sortu zen “Hipster bat Espainia hutsean”?
DG: Hiriko nire hipster lagunen -eta landa-ingurunean duten ikuspegi erromantikoaren- eta landa-ingurunean txikitatik bizi izan dudan errealitatearen artean ikusten ditudan konfrontazio edo desberdintasunetatik sortzen da. Kontraste horrek eraman ninduen modu ironiko eta sarkastikoan eta eleberri umoretsu baten moduan adieraztera.

RRN: Landa-ingurune batean igarotako haurtzaroa aipatu duzu. Nolakoa zen zure bizitza landa eremuetan txikitatik?
DG: Nire ama landa-eremuko familia-medikua eta lehen mailako arretako medikua zen, eta behin betiko lanpostu bat lortu arte, uda guztiak, 10 urte bete arte, herrietan bizitzen eman genituen. Adin hartatik aurrera, Urrea de Gaenen eta Iglesuela del Ciden (Aragoi) kokatu ginen, eta batxilergoa iritsi zenean, instituturik ez zegoenez, Zaragozara joan nintzen bizitzera, hauek ere meatze-eremuetatik hirira emigratu baitzuten. Hori guztia dela eta, nire hezkuntza landa-eskolan izan da. Nire belaunaldian, gurasoak ez baziren landatik etorritakoak, aitona-amonak ziren.

RRN: Azaldu izenburua: zergatik hipster bat hiria sinbolizatzeko eta zergatik “Espainia hutsa” terminoa landa-ingurunea aipatzeko?
DG: Izenburuan hizpide dudan kontrastea jaso nahi nuen, eta hasieratik argi utzi landa-munduaren eta hiri-munduaren arteko dialektika hori. Niretzat, hipsterra tipo sofistikatua da, eguneratuta dagoena eta, aldi berean, denek jakin dezaten kezkatzen dena bera modan dagoela. Eta “Espainia hutsa”-rekin oso grafikoa eta deskribatzailea den terminoa erabili nahi nuen, baina “Espainia hutsa”-rekin alderatuta konnotazio oso desberdinak dituena. «Espainia hutsarekin» esaten ari gara herrialdearen barnealdeak biztanleria galdu duela hainbat faktorerengatik. Horietako asko arrazoi guztiz natural eta logikoengatik. Hala ere, “Espainia Hutsa”-rekin norbaitek jendea bota izan balu bezala da, eta ez da horrela. Ez da errudunak edo erantzuleak bilatzea. Izaera anitzeko fenomenoa da, baina askotan pixkanaka eta naturala denboran zehar.
Gainera, izenburu dibertigarri eta inkongruente bat asmatu nahi nuen, hasieratik umorezkoa zela jakingo zenuena eta ez dramatikoa, Mark Twainen "A Connecticut Yankee in King Arthur's Court" bezalako zerbait.

RRN: Zer iritzi duzu landa-garapenari buruz, lan honetarako egin duzun ikerketan eta zure esperientzietan oinarrituta?
DG: Niretzat, landa-garapenak lehen sektoreko tokikoek modu independentean garatzen jarraitzeko aukera ematen dien sozioekonomia-eredu bat eskuratzen saiatzea esan nahi du. Nola eta zer neurri hartu da konplikatuena. Baina garrantzitsua da probintziek biztanleria finkatua duten herrien sare bat mantentzea probintzia osoaren garapenerako. Globalizazioak eta digitalizazioak hiriguneak eta landa-eremuak berdindu dituzte neurri handi batean, ordea.

RRN: Zer iruditzen zaizu “neo-landa” mugimendua?
DG: Landara itzultzeko nahia beti egon da presente. Gainera, herrietako bizitza askoz erosoagoa da orain duela 30 urte baino, argindarrik ere ez zegoenean. Fenomeno hau sendotzeko, ezinbestekoa da informazioa eremu guztietara berdin iristea. Nire esperientziatik badakit herri batera apaltasunez iristen bazara, posturarik edo idealizaziorik gabe, askoz errazagoa dela ohitzea. Noski, prest egon behar duzu anonimotasuna galtzeko –berez hiri-ezaugarri bat– eta hirien exhibizionismoa ahazteko. Hori da, hain zuzen ere, liburuan parodiatzen dudana.

RRN: Uste duzu pandemiak landa-eremuen eta hiri-eremuen arteko lehen eta ondorengo bat markatzen duela?
DG: Pandemiak hiriei erakargarritasun guztia galarazi die. Kultur eskaintzarik gabe, birusaren mehatxua garraio publikoan eta espazio txiki eta garestietara mugatuta, saihestezina da alde egiteaz amestea. Hau denok erori garen zerbait da. Eta batzuk kanpora ateratzen ere ari dira. Izan ere, badira landa-ingurunera egokitu ezin zirenik uste ez zuten pertsonak, eta jauzia ematen ari dira. Ikusi beharko da migrazio hori masiboa izango den ala ez. Hori egiterakoan faktore asko hartu behar dira kontuan: zure lana, zure seme-alaben hezkuntza, baldin baduzu, eta abar.