• O proxecto está situado en dúas zonas dos Montes Universais de Aragón e Castela-A Mancha
• A operación crearía empregos nunha zona despoboada e garantiría prácticas ambientalmente sostibles.

Os bosques dos Montes Universais , situados nas provincias de Teruel, Guadalaxara e Cuenca, están cheos de piñeiros silvestres, unha conífera cuxa madeira pode ser aproveitada para fins de alto valor engadido, e cuxa boa xestión pode supoñer unha boa oportunidade de emprego para estas zonas, así como unha barreira protectora contra os incendios.

Hai uns anos, a ONG Fundación COPADE , cuxa finalidade é apoiar o desenvolvemento social, aproveitou a súa experiencia no sector forestal en Latinoamérica para contactar con Leroy Merlin e, en 2020, reuniron unha serie de actores para promover o desenvolvemento económico e o coidado ambiental forestal nunha zona tan afectada polo despoboamento como os pobos arredor destes Montes Universais nas localidades de Orea (Guadalaxara) e Orihuela del Tremedal (Teruel) . Así naceu o Grupo Operativo Prorural .

O seu obxectivo é estudar a viabilidade dun modelo de negocio en montes de titularidade pública que combine o uso de madeira de alta calidade, cuxos usos estaban a ser desatendidos, co fin de promover o desenvolvemento económico destas localidades e fixar poboación; e ao mesmo tempo, obtendo rendementos dun xeito sostible e eficiente que tamén actúe contra o estado actual de deterioración e abandono do bosque local.

Un negocio social

Ao contrario dun modelo de negocio que explota os recursos locais sen ter en conta o seu impacto, "este proxecto sempre se baseou na sustentabilidade e no respecto polo bosque público". Isto é o que lle dixo á Rede Rural Nacional (RRN) Jaime Manteca, coordinador do proxecto da Fundación COPADE.

O obxectivo, polo tanto, é explorar a posibilidade de establecer unha planta industrial para crear produtos que aproveiten todos os posibles usos da madeira destes bosques. O tratamento da madeira sería mediante modificación térmica na que non se empregan compostos químicos biocidas. Actualmente, o GO prevé que o uso principal da madeira sexa para elementos estruturais (como a construción de edificios), xa que "a pouca madeira que se usa é para facer palés e pouco máis", sinala Manteca.

Esta posibilidade ábrese grazas á colaboración con Leroy Merlin, que mercaría esta madeira para os seus propios produtos. Ademais, traballar directamente cos dous concellos implicados garantiría a participación pública en calquera empresa dedicada á explotación destes recursos.

Grazas a este modelo, o proxecto pretende contribuír á creación de entre 15 e 19 empregos directos –grazas á planta industrial–, fixar poboación e atraer novos colonos. en dúas vilas en declive con menos de 500 habitantes.

Un modelo ambiental

Para garantir que a xestión forestal sexa sostible e non provoque problemas de deforestación, o GO está a deseñar actualmente unha estratexia para obter as certificacións FSC (que os bosques de Orea xa posúen) e PEFC . Isto garantiría que a extracción de madeira se leve a cabo mediante plans previos de xestión da explotación madeireira, con zonas e tempos establecidos que garantan a reforestación e o mantemento dos bosques.

Así mesmo, a madeira obtida virá cun código QR que, grazas a un sistema blockchain , permitirá aos usuarios rastrexar e obter información de garantía sobre a orixe e os procesos polos que foi sometida ata chegar ao produto final.

Compoñentes e financiamento

Prorural está coordinado por COPADE e está formado por Azentúa , Leroy Merlin, FSC España, Cesefor e os concellos de Orea e Orihuela del Tremedal.

O proxecto está financiado nun 80 % polo Fondo Europeo Agrícola de Desenvolvemento Rural ( Feader ), xestionado pola Dirección Xeral de Desenvolvemento Rural, Innovación e Formación Agroalimentaria (DGDRIFA) do Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación (MAPA), que achega o 20 % restante. A axuda total ascende a 562.281,83 euros.