Berriak

• Tokiko Ekintza Taldeak Mallorcako nekazaritza-ustiategien karbono-aztarnaren diagnostikoa aurkeztu du, LEADER bidez prestatua eta FEADERek finantzatua.
• Ikerketak sektorearen isuri txikiak eta uhartearen deskarbonizazioan duen eginkizuna azpimarratzen ditu.

Berotegi-efektuko gasen isurien jatorria eta banaketa ulertzea ezinbestekoa da trantsizio ekologikorako eta klima-aldaketara egokitzeko. Balear Uharteetan, nekazaritza sektoreak karbono dioxidoaren ( _CO2 ) isurien % 2,8 sortzen du.

Lurraldeko nekazaritza sektorearen karbono-aztarna karakterizatzeko, Tokiko Ekintza Taldeak (TOK)   Mallorca Rural-ek , LEADER ikuspegiaren bidez, “Mallorcako nekazaritza-ustiategien karbono-aztarnaren diagnostikoa ” sustatu du 2025ean zehar.

Proiektuaren helburuak

Nekazaritza sektorearen ingurumen-egoera eta etorkizuneko aukerak ulertzeko, sistema erresilienteago eta jasangarriago baterako trantsizio-esparruan, helburu hauek ezarri zituzten.

• Mallorcako nekazaritza sektorearen isurien profila ezaugarritu.

• Neurtu karbono-aztarna baserri mailan.

• Ekoizpen-sistema desberdinen arteko emaitzak alderatu.

• Isurketak arintzeko neurriak proposatu.

• Deskarbonizazio konpromisoei lagundu.

Garapena

Neurketak 30 baserritan egin ziren, erregistratutako 86 baserrietatik hautatuta, haien aniztasuna eta ordezkagarritasuna kontuan hartuta. Sektore desberdinak, bai modu konbentzionalean bai ekologikoan kudeatutakoak, eta eremu geografiko desberdinak kontuan hartu ziren, batez ere Raiguer eta Es Pla eskualdeak (guztizkoaren % 80).

Baserri bakoitzean, bisita teknikoak eta elkarrizketak egin ziren energia-kontsumoari, ongarri eta pestiziden erabilerari, abeltzaintza-dentsitateari eta landutako eremuei buruzko datuak biltzeko, besteak beste. Datu horien arabera, isuriak kalkulatu ziren eta hobekuntzarako aukera zehatzak identifikatu ziren.

Emaitzak

Ebaluazioak kalkulatzen du Balear Uharteetako nekazaritza sektoreak 2.250 tona _CO2 -ko karbono-aztarna sortzen duela guztira. Isurketa-iturri nagusia nekazaritzako makineria da (% 26,1), eta ondoren hozgarrien erabilera, abeltzaintza eta landare-babeseko produktuak datoz.

Sarreren menpekotasun handiagoa duten baserriek (lorategigintza eta mahastizaintza) karbono-aztarna handiagoa erakutsi dute, ingurumenera egokitutakoek, hala nola fruitu lehorrek, olibondoek edo lehorreko fruta-arbolek, maila baxuagoak dituzten bitartean. Gainera, nekazaritza ekologikoak nekazaritza konbentzionalak baino % 40 isuri gutxiago sortzen ditu.

Magdalena Llulek, Tokiko Ekintza Taldeko (LAG) kudeatzaileak, azpimarratzen du isuri horiek % 16raino murriztu daitezkeela eta nekazaritza sektoreak “gutxi laguntzen duela isurietan eta asko lurra babesteko”. Baserriek “karbono-hustubide gisa potentziala dute diru-sarrerak sortzeko, isuriak konpentsatzeko ereduen bidez, non sektore isurtzaileek nekazaritza-ingurumeneko ekintzak finantzatzen dituzten”.

Proposamenak

Jardunbide onen eta isuriak murrizteko neurri nabarmenenen artean, honako hauek daude.

• Nekazaritza-makineria eta ibilgailuen erabileratik eratorritako erregai fosilen kontsumoa murriztea.

• Energia berriztagarrien sustapena, batez ere panel fotovoltaikoen instalazioarekin.

• Nekazaritza birsortzailearen ezarpena, gero eta interes handiagoa pizten ari dena, baita landare -estalduraren, errotazioen eta konpostajearen ekoerregimenei aplikagarri zaizkien praktikak ere.

• Nitrogeno ongarritzearen optimizazioa eta ongarri sintetikoen ordezkapena.

• Nekazaritza eta abeltzaintzako azpiproduktuen balorizazioa: landare eta abeltzaintzako hondakinen erabilera eta eraldaketa.

Magdalena Llulek adierazi du, oraindik plan zehatzik ez duten arren, hurrengo aldietan ekintza-ildo hau jarraitzea dela asmoa, adibidez, neurri hauek ezartzeko laguntzaren bidez.

Parte-hartzaileak eta finantzaketa

GAL Mallorca Rural-en proiektu bat izan da hau, 2014-2022 Tokiko Garapen Parte-hartzaileko Estrategiaren barruan, LEADER metodologia erabiliz.

Ekimen hau % 80an FEADER funtsek finantzatzen dute , % 14an Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Ministerioak eta % 6an Balear Uharteetako Gobernuko Nekazaritza , Arrantza eta Ingurune Naturalaren Ministerioak .